In de Islam wordt rechtvaardigheid beschouwd als een fundamenteel principe dat diepgeworteld is in de leer van het geloof. Het streven naar rechtvaardigheid is van groot belang in het leven van een moslim en het wordt beschouwd als een van de kernwaarden van de Islamitische samenleving.

De Islam leert dat Allah (swt) volmaakt rechtvaardig is en dat Hij oordeelt op basis van de daden en intenties van een individu. Dit betekent dat elke persoon verantwoordelijk wordt gehouden voor zijn of haar eigen handelingen en dat er geen onrechtvaardigheid zal plaatsvinden in het goddelijke oordeel.

Daarnaast wordt van moslims verwacht dat zij streven naar rechtvaardigheid in alle aspecten van het leven, zowel op persoonlijk niveau als in de samenleving als geheel. Dit omvat onder meer eerlijke handel, gelijke behandeling van anderen, en het beschermen van de rechten van de zwakkeren en onderdrukten.

Bovendien moedigt de Islam het opkomen voor gerechtigheid aan, zelfs als dit betekent dat men tegen de eigen belangen of die van de gemeenschap in moet gaan. Het is van groot belang dat rechtvaardigheid wordt nagestreefd, zelfs in moeilijke omstandigheden. Kortom, rechtvaardigheid is een essentieel en centraal concept in de Islam, dat zowel op individueel als op maatschappelijk niveau wordt benadrukt en gepromoot.

Onrechtvaardigheid is erg wijdverspreid op deze aarde. Er kan geen vrede zijn zonder de vastberaden vestiging van rechtvaardigheid. Hoe meer je onrechtvaardigheid ziet, hoe meer je het belang realiseert van het vestigen van rechtvaardigheid in het land. Wanneer de mensheid geen leidraad heeft over hoe ze hun leven moeten leiden, wordt de hele structuur van de samenleving beschadigd. Allah (swt) heeft de Qur’an als leidraad voor de hele mensheid neergezonden, met alle regels en voorschriften die we nodig hebben om op het juiste pad te blijven. Islam is een zeer complete manier van leven. Elke regel die goed is voor de mensheid, is voorgeschreven in de Shari’ah van Allah (swt). Alles wat we nodig hebben om succesvol te leven, is te vinden in de Qur’an. Onder deze zeer belangrijke goddelijk voorgeschreven wetten valt ook de wet van het vestigen van rechtvaardigheid.

Allah (swt) zegt in de Qur’an: “Allah gebiedt rechtvaardigheid, goedheid en vrijgevigheid jegens verwanten en Hij verbiedt onzedelijkheden, het verwerpelijke en het opstandige. Hij onderricht jullie wellicht zodat jullie er lering uit trekken.” (Surah An-Nahl: 90)

Wat is rechtvaardigheid?

Rechtvaardigheid, zoals gedefinieerd in de Qur’an, gebiedt de mensheid om op een eerlijke en rechtvaardige manier te handelen. Allah (swt) heeft ons opgedragen om de rechten van anderen te beschermen, eerlijk en rechtvaardig met mensen om te gaan, partij te kiezen voor degene die onderdrukt wordt, hulp te bieden aan de behoeftigen en wezen, en rechtvaardig te zijn en niet de grenzen te overschrijden die door Allah (swt) zijn gesteld, zelfs niet tegenover onze vijanden. We worden gevraagd om eerlijk en rechtvaardig te zijn in alle omstandigheden en situaties. We moeten rechtvaardigheid in de samenleving vestigen. Dit is de wet van onze Schepper.

Allah (swt) zegt in de Qur’an: “Waarlijk, Allah gebiedt dat jullie de toevertrouwde zaken aan hun rechtmatige eigenaren teruggeven. En als jullie tussen de mensen oordelen, oordeel dan rechtvaardig. Waarlijk, hoe uitmuntend is het onderricht dat Hij jullie geeft! Waarlijk, Allah is Alhorend, Alziend.” (Surah An-Nisa: 58)

Rechtvaardigheid: De Wet van Allah (swt)

Het vestigen van rechtvaardigheid is de wet van Allah (swt). Het maakt deel uit van het evenwicht dat Allah heeft geschapen. In Surah Ar-Rahman beschrijft Allah (swt) hoe Hij een balans van rechtvaardigheid heeft geschapen, en waarom: “En de hemelen heeft Hij hoog verheven en Hij heeft de weegschaal (der gerechtigheid) ingesteld, opdat jullie niet in het schenden van de balans zouden vervallen. En houdt de weegschaal in evenwicht met rechtvaardigheid, en breng geen afwijkingen in het evenwicht.” (Surah Ar-Rahman: 7 – 9)

Bij het onderzoeken van deze verzen kunnen we drie verschillende punten begrijpen:

  • Allah (swt) heeft het evenwicht van rechtvaardigheid in deze wereld geschapen. Dit is Zijn Goddelijke Wet.
  • We hebben geen toestemming om tegen het evenwichtssysteem dat Allah heeft gecreëerd in te gaan.
  • Allah (swt) heeft ons opgedragen om rechtvaardigheid te handhaven en ons bevolen om niet tekort te schieten in het handhaven van dit evenwicht.

Allah (swt) is Rechtvaardig

Onder de Grote Namen en Eigenschappen van Allah (swt) is Al-Hakam, wat “De Rechter” betekent. Allah (swt) is de Meest Rechtvaardige, en Hij oordeelt over de zaken van Zijn schepselen met volledige rechtvaardigheid. Er zijn verschillende verzen in de Qur’an die de rechtvaardigheid van Allah (swt) beschrijven. Enkele daarvan zijn de volgende: “Voorwaar, Allah doet de mensen geen onrecht aan, maar de mensen doen zichzelf onrecht aan.” (Surah Yunus: 44)

“Voorwaar, Allah behandelt niemand in de geringste mate onrechtvaardig, en als het een goede daad is, zal Hij deze vermenigvuldigen en van Zichzelf een grote beloning geven.” (Surah An-Nisa: 40)

“En Hij geeft jullie van alles waar jullie om vragen. Maar als jullie de gunsten van Allah zouden tellen, zouden jullie deze nooit kunnen tellen. Voorwaar, de mens is vervallen in onrecht en ondankbaarheid.” (Surah Ibrahim: 34)

We begrijpen uit bovenstaande verzen dat Allah (swt) rechtvaardig is en Hij doet geen onrecht aan de mensheid. Het zijn de mensen die zichzelf onrecht aandoen. Niet alleen is Allah (swt) rechtvaardig en eerlijk, maar Hij is zo rechtvaardig dat Hij zelfs geen onrecht zal doen ter grootte van een atoom. Bovendien zal Allah (swt) onze goede daden vermenigvuldigen en ons daarvoor rijkelijk belonen. Subhan Allah, hoe Genadig is Allah! Hij geeft ons alles waar we om vragen, en er is geen manier waarop we al onze zegeningen zouden kunnen tellen. Het is de mensheid die onrechtvaardig is en ondankbaar voor de gunsten van Allah.

Allah heeft ons bevolen om rechtvaardig en eerlijk te zijn

“O jullie die geloven! Weest standvastig in het handhaven van het recht, als getuigen voor Allah, zelfs al is het tegen julliezelf, jullie ouders, of jullie verwanten. Of hij nu rijk of arm is, Allah is beter dan beiden. Volgt daarom niet jullie begeerten, opdat jullie niet onrechtvaardig worden. En als jullie de getuigenis verdraaien of weigeren, weet dan dat Allah goed op de hoogte is van wat jullie doen.” (Surah An-Nisa: 135)

In bovenstaand vers heeft Allah expliciet bevolen om op te komen voor rechtvaardigheid. Voor de komst van de Islam leefden de Arabieren in onwetendheid. Hun loyaliteit lag bij henzelf, hun families, hun eigen stammen, zelfs wanneer hun eigen mensen grote onrechtvaardigheden begingen. Allah openbaarde toen dit vers, waarin Hij de muslims opdroeg om rechtvaardig te zijn, zelfs als het tegen henzelf, hun ouders, hun familieleden inging, en of de betrokkenen nu rijk of arm waren.

Natuurlijk is het voor mensen heel gemakkelijk om gerechtigheid te wensen tegen anderen die hun onrecht hebben aangedaan, of tegen een derde partij. Het hart heeft de neiging om naar het rechtvaardige te neigen. Deze natuurlijke neiging verandert echter wanneer we zelf schuldig zijn.

Om het concept van rechtvaardigheid te perfectioneren, beveelt Allah (swt) ons om standvastig te zijn in het streven naar de waarheid, zelfs in situaties waarin onze harten zouden neigen naar wat onrechtvaardig is. Ongeacht wie schuld heeft, we moeten opkomen voor wat juist is. Zelfs als wijzelf schuldig zijn, hebben we niet het recht om straf te ontlopen. We mogen de wangedragingen van onze familie niet verbergen. Allah kent onze natuurlijke neigingen en heeft ons daarom streng opgedragen om niet toe te geven aan de verlangens van ons hart, opdat we de rechtvaardigheid niet vermijden.

De Wijsheid achter dit Gebod

In Surah Ma’ida, vers 8, legt Allah de wijsheid achter het gebod uit om rechtvaardigheid in de samenleving te vestigen. “O jullie die geloven! Wees standvastig voor Allah, als rechtvaardige getuigen, en laat de vijandschap en haat van anderen jullie niet weerhouden van rechtvaardigheid (voor zowel vriend als vijand), want dat is het dichtst bij godsvrees. En vreest Allah. Voorwaar, Allah is goed op de hoogte van wat jullie doen.”

Uit het bovenstaande vers begrijpen we dat Allah (swt) ons heeft opgedragen rechtvaardig te zijn, omdat dat dichter bij godsvrucht (taqwa) staat.

Taqwa, in zijn algemene betekenis, is Godsbewustzijn, of een staat van onderwerping. Een persoon die volledige taqwa heeft, kan nooit afdwalen van rechtvaardigheid. We weten dat Allah (swt) ons te allen tijde in de gaten houdt. We weten dat Allah (swt) goed op de hoogte is van wat we doen. Deze vrees voor de ontevredenheid en woede van Allah zou een persoon ervan weerhouden onrechtvaardig te zijn in situaties waarin het dienen van rechtvaardigheid noodzakelijk wordt. We weten dat Allah (swt) wil dat we binnen de grenzen van rechtvaardigheid blijven, zelfs bij het omgaan met onszelf, met onze familie, met de rijken of de armen, zelfs met een vijand. Alleen een persoon met volledige taqwa kan volledige rechtvaardigheid uitoefenen.

Toen Allah (swt) ons opdroeg rechtvaardig te zijn, heeft Hij ons duidelijke richtlijnen gegeven over hoe rechtvaardig te kunnen handelen in verschillende situaties. Hier zijn een paar voorbeelden: Allah (swt) zegt in Surah Al-Hujuraat, vers 9: “En indien twee partijen van de gelovigen elkaar bevechten, sticht dan vrede tussen hen beiden. Als dan één van hen tegen de ander in opstand komt, bestrijdt dan degenen die in opstand komt totdat het gebod van Allah tot uitvoering is gebracht. En indien het is uitgevoerd, sticht dan vrede tussen hen beiden met rechtvaardigheid en handel rechtvaardig. Voorwaar, Allah heeft de rechtvaardigen lief.”

Allah zegt in Surah Al-An’am, vers 152: “En kom niet nader tot de eigendommen van de wees, behalve om het te verbeteren, totdat hij volwassen is geworden. En geeft de volle maat en het volle gewicht met rechtvaardigheid. Wij belasten niemand met meer dan hij kan dragen. En wanneer jullie (recht)spreken, wees dan rechtvaardig, zelfs als het om een naaste bloedverwant gaat. En vervult het verbond met Allah. Dit heeft Hij jullie opgedragen, hopelijk zullen jullie je laten vermanen.”

Allah zegt in Surah Al-Ma’idah, vers 45: “En Wij schreven daarin voor hen een leven voor een leven, een oog voor een oog, een neus voor een neus, een oor voor een oor, een tand voor een tand, en een gelijke vergelding voor verwonding. Maar wie het uit naastenliefde kwijtscheldt, voor hem is het een verzoening. En wie niet naar oordeel handelt, datgene wat Allah heeft neergezonden, dat zijn de onrechtplegers.”

Hoe te oordelen tussen mensen?

In Surah S’ad, verzen 20 – 26, vertelt Allah (swt) ons het verhaal van Dâwûd (vrede zij met hem), en hoe Allah hem op de proef stelde om te zien hoe hij zou oordelen tussen twee mensen. We kunnen hieruit een goede les trekken.

Allah (swt) zegt: “Wij maakten zijn koninkrijk sterk en gaven hem wijsheid en een juist oordeel in het spreken en beslissen.” (Surah S’ad: 20)

“Heeft het verhaal van de twistenden jou bereikt? Toen zij over de muur van de binnenkamer klommen.” (Surah S’ad: 21)

In dit verhaal benaderen twee twistende partijen Dâwûd (David, vrede zij met hem) en vragen hem om een oordeel. Ze presenteren hun zaak, waarbij de ene beweert dat de ander hem onrecht heeft aangedaan door zijn enige schaap te eisen, terwijl de ander een kudde van negenennegentig schapen heeft. Dâwûd, zonder het verhaal van de tegenstander te horen, oordeelt onmiddellijk in het voordeel van de eiser en erkent het onrecht.

Na deze uitspraak realiseert Dâwûd zich dat hij door Allah is getest en hij zoekt vergeving. Hij werpt zich ter aarde in prostratie en toont berouw. Allah vergeeft hem en verzekert hem van een nabije toegang tot Zichzelf en een goede plaats van terugkeer in het Paradijs.

Vervolgens adviseert Allah (swt) Dâwûd om zijn verlangens niet te laten leiden tot afwijking van het pad van rechtvaardigheid, waarbij Hij benadrukt dat er een ernstige bestraffing wacht op degenen die afdwalen van het pad van Allah (swt) en de Dag des Oordeels vergeten.

Dit verhaal dient als een krachtige herinnering aan het belang van eerlijk oordeel, zelfs wanneer men voor moeilijke beslissingen staat. Het benadrukt ook de gevolgen van het laten vertroebelen van het oordeelsvermogen door persoonlijke verlangens, en onderstreept de noodzaak om rechtvaardigheid boven alles te stellen.

Uit deze verzen leren we ook hoe belangrijk het is om beide kanten van het verhaal te horen (hoor en wederhoor) voordat er een oordeel wordt geveld tussen twee personen. Soms wordt de waarheid niet verteld door één partij, en degene die oordeelt kan worden misleid zonder de stem van de andere kant te horen.

We leven in een wereld waarin mensen misdaden plegen en chaos in de samenleving veroorzaken. Er zijn mensen die stelen. Er zijn vandalen die steden vernielen. Er zijn mensen die anderen kwellen. Er zijn mensen die niet eerlijk en rechtvaardig zijn in hun omgang met anderen. Vaak komen zij weg met hun wangedrag. Als er zoveel onrecht bestaat, kan het soms moeilijk zijn om het goede in de samenleving te zien. Door de Genade van Allah (swt) zijn er nog altijd mensen in deze wereld die taqwa hebben en tussen mensen oordelen met rechtvaardigheid.

Allah (swt) zegt in Surah Al-A’raf, vers 181: “En onder degenen die Wij hebben geschapen, is een gemeenschap die (anderen) met de waarheid leidt en daarmee recht doet.” (Al-A’raf: 181)

De Ultieme Gerechtigheid

Zoals we eerder bespraken, zijn er momenten waarop mensen in deze wereld kwaad doen en ermee wegkomen. Soms plegen criminelen misdaden en wordt niemand ter verantwoording geroepen. Er zijn momenten waarop daders hun slechte daden plegen in het donker van de nacht, en niemand hun misdaad ziet, behalve hun Schepper. Omdat Allah (swt) zelf de balans van rechtvaardigheid als Zijn wet in deze wereld heeft geschapen, zal Hij geen enkel onrecht toestaan en de misdadiger ter verantwoording roepen. Zaken die niet in deze wereld worden opgelost, zal Allah (swt) op de Dag des Oordeels behandelen. Ieder van ons is door Allah (swt) geschapen, en ieder van ons zal tot Hem terugkeren voor het Laatste Oordeel.

Allah (swt) zegt in de Qur’an: “En op de Dag der Opstanding zullen Wij een balans van rechtvaardigheid plaatsen, en niemand zal onrecht worden aangedaan, zelfs niet de omvang van een mosterdzaadje, Wij zullen het (aan het licht) brengen. En Wij zijn voldoende om de rekening te vereffenen.” (Al-Anbiya: 47)

Allah (swt) heeft een grote beloning voorbereid voor degenen die hun leven in rechtvaardigheid hebben doorgebracht, Hem hebben aanbeden en Zijn Geboden hebben gehoorzaamd, en goede daden hebben verricht: “En wie goede daden verricht, man of vrouw, en gelovig is, dezen zullen de tuin (het paradijs) binnengaan en hun zal niet het geringste onrecht worden aangedaan, zelfs niet ter grootte van een mosterdzaadje.” (An-Nisa: 124)

Aan de andere kant zullen degenen die kwaad hebben gedaan in deze wereld op die dag streng worden gestraft: “En het boek (iemands verslag) zal (in de rechterhand van een gelovige in de Eenheid van Allah) worden geplaatst, en je zult de misdadigers, polytheïsten, zondaars zien, angstig voor wat daarin staat opgetekend. Zij zullen zeggen: “Wee ons! Wat voor boek is dit dat niets kleins noch groots verzwijgd, zonder dat berekend te hebben!” En zij zullen alles wat zij deden voor zich geplaatst vinden, en jouw Heer doet niemand onrecht.” (Al-Kahf: 49)

Onthoud dat de grootste onrechtvaardigheid in de ogen van Allah (swt) shirk is. Er is geen vergeving voor degenen die opzettelijk shirk begaan en in die staat sterven. Voor zulke mensen zal de bestraffing na het oordeel zeer streng zijn.

Zie, Luqman zei tegen zijn zoon terwijl hij hem onderricht gaf: “O mijn zoon, vereenzelvig niets met Allah. Want valse aanbidding is inderdaad de grootste onrechtvaardigheid.” (Surah Luqman: 13)

Wanneer Allah (swt) de Rechter is, wie zal dan in staat zijn om weg te komen met hun misdaden en slechte daden? Ze zullen daar nooit in slagen! Werkelijk, Allah (swt) is de Beste en Meest Wijze van alle Rechters. “Is Allah niet de Rechtvaardigste der Rechters?” (Surah At-Tin: 8)

We vragen Allah (swt) ons tot degenen te laten behoren die altijd standvastig op de waarheid staan en rechtvaardigheid nastreven. We vragen Allah (swt) ons te vergeven voor onze fouten, en ons tot degenen te laten behoren die succesvol zijn op die Dag dat Hij ons allen ter verantwoording zal roepen, en elke ziel met volledige rechtvaardigheid zal behandelen en belonen met alleen datgene wat ze met hun eigen handen hebben verdiend…Ameen Wallaahu ‘Alam